اصفهان به لحاظ واقع شدن در مرکز جغرافیائى ایران و با داشتن آب و هوایی معتدل و خاکى حاصلخیز و آب کافى زاینده رود از دیرباز به عنوان مکانى براى سکونت، مورد توجه بوده است.
احتمالاً از عصر ساسانیان که سپاهیان (اسپهان) در دشت حاصلخیز اطراف شهر گرد آمدند به این نام خوانده شده است. در سال ۱۹ هجرى اصفهان بدون جنگ و خونریزى و با انعقاد یک صلحنامه به دست سپاهیان اسلام افتاد و جزئى از سرزمین وسیعى شد که اسلام بر آن حکومت مىکرد. در دوره سیصدساله پس از آن، این شهر اغلب دست به دست مىشد تا اینکه در قرن چهارم هجرى، در زمان آل زیار و آل بویه، به عنوان پایتخت مورد استفاده قرار گرفت. در قرن پنجم، در دوران سلجوقیان، پایتخت امپراطورى وسیعى شد که یک مرز آن رود سیحون و مرز دیگرش سواحل شرقى دریاى مدیترانه بود. غارت وحشیانه شهر به دست تیمورلنگ و قتل عام ساکنان آن در سال ۷۸۹ هجرى، اصفهان رابه وضع اسفبارى دچار کرد.
در زمان اولین حکمرانان صفوى در قرن دهم هجرى اصفهان از مراکز مهم تجارت، فرهنگ و صنعت گردید و در اوایل قرن یازدهم (۱۰۰۶ ه) پایتخت شاه عباس از قزوین به اصفهان انتقال یافت و قریب یک قرن و نیم این شهر پایتخت سلسله صفویه بوده، از شهرت جهانى برخوردار شد. پس از هجوم سخت و وحشیانه محمود افغان به اصفهان و قتلعام مردم و سرنگونى شاه سلطان حسین صفوى، اصفهان دیگر مرکزیت خود را از دست داده، سیر صعودى رونق و آبادانى آن متوقف شد. با روى کارآمدن سلسله قاجاریه و حاکمیت ظل السلطان بر اصفهان، بسیارى از آثار بجا مانده از دوران صفویه بهدست این حاکم ظالم یا نابود شد و یا به فروش رفت، بهطورى که امروز نام آنها را تنها در میان کتابها مىتوان یافت.
هم اکنون اصفهان از مراکز مهم صنعتى و تجارى ایران بوده، به دلیل وجود آثار تاریخى و باستانى بسیار و فضاهاى طبیعى فراوان مورد توجه هموطنان و جهانگردان قرار دارد.